Het kan iedereen overkomen......

Een tijdje terug las ik in een artikel over percentages sterfgevallen bij jonge kalfjes en dat dat nogal kan verschillen per bedrijf. Er werden getallen genoemd die hoorden bij de 'beste bedrijven', 'gemiddelden' en 'slechtste bedrijven'. Een snelle rekensom leerde mij dat ons percentage mijlenver ònder het percentage van de 'beste bedrijven' lag! Zowel dit jaar als vorig jaar. Oh, wat was ik trots!

En dat had ik best iets minder mogen zijn want in de afgelopen week is ons sterftepercentage opgelopen naar een getal dat heel gemiddeld (en dus eerlijk gezegd ook re-eler) is. Maar leuk is het niet. Niet voor de kalfjes, niet voor hun moeders, niet voor mij, niet voor mijn liefje een ook niet voor de vee-artsen want zij snappen er niets van!

Als je veel sterfgevallen in korte tijd hebt, ga je natuurlijk zoeken naar overeenkomsten. Wat kan het zijn? Zit er een patroon in? Bloedmonsters, mestmonsters en autopsie moeten duidelijkheid geven, maar niet bij ons hoor! De enige overeenkomst is dat de kalfjes op ons bedrijf geboren zijn, maar voor de rest? Geen rode draad te bekennen! Ik heb de zin 'het kan iedereen overkomen' nog nooit zo vaak gehoord als in deze week......

Oké, 2x een kalf met een hartvergroeing zijn van dezelfde stier. Hier zou een genetische component bij kunnen zitten, daar moeten we het stamboek maar eens over aan de tand voelen. Een spontane verwerping is vreemd maar niets in het bloed te vinden dus: 'dat kan iedereen overkomen'. Een tweeling die ook erg vroeg geboren is, eentje dood en de ander zwak, is ook iets waar een vee-arts niet zijn bed uitkomt; 'leg hem maar lekker warm bij de verwarming binnen en geef hem dit-en-dit medicijn, meer kan je er niet aan doen'.

Zo gezegd, zo gedaan; wij hadden het begin van een levend kerststalletje ware het niet dat de arme drommel, ondanks de goede zorgen, op kerstnacht de eeuwige graasvelden heeft betreden........

En gisteren was het weer raak: het supermooie kalf van Unique lag ineens te krampen van de kolieken. Twee uren later was het trappelen wel over maar lag hij zo sloom als maar kon naast zijn mama. Direct de vee-arts gebeld die met een infuus kwam en wegging met de woorden: 'over twee uur is hij òf dood òf weer vief en vrolijk'

Beiden waren niet het geval dus toen de arts twee uur later belde om naar de patient te informeren konden we niets anders antwoorden dan dat hij wel iets beter was maar nog verre van vief en vrolijk. Met resultaat dat 5 minuten later twéé veeartsen het erf opscheurden en hun hersens enorm hebben laten kraken om het kalf de beste zorg te geven............ De inspanningen van de veeartsen konden niet voorkomen dat ook dit kalf het tijdelijke voor het eeuwige heeft verwisseld..........

En wéér was het: 'het kan iedereen overkomen'! De arts kende het verschijnsel; een accute bacteriegroei in de darmen die altijd de beste kalfjes neemt. Het enige vreemde dat dit kalf wel erg jong was voor de bacterie, maar ja; Murphy slaapt nooit zullen we maar zeggen.

En zo ik dus vol van eigendunk bijna wél was ingedut, ben ik weer met beide beentjes op de grond beland: Je kan je de benen onder je lijf vandaan werken, elke nacht 2x opstaan om te controleren, de rust-reinheid-regelmaat regels zo goed mogelijk beheersen, de beste stieren kiezen voor de KI, vertroetelen wat je maar kan: soms is er niets te doen en moet je het destructiebedrijf bellen..........

Maar mijn liefje zou mijn liefje niet zijn als hij ondanks alle tegenslag niet tòch wat lichtpuntjes blijft zien (ik zal eerlijk toegeven: ik loop een beetje als een zombie rond en ben soms gewoon bang om de stal in te lopen, bang voor wat ik ga zien): Dankzij de enrome lading tweelingen die we ook hebben gekregen, is het aantal kalfjes dat vrolijk rondhuppelt wèl even groot als het aantal afkalvingen dat we gehad hebben!

En misschien toch wel het grootste lichtpunt: Ondanks de sterfte hebben we niet een groot probleem qua gezondheid in de stal. Het probleem is duidelijk en heet Murphy, en ik heb weer eens hard en helder kennis gemaakt met zijn 'law'!

Het kan iedereen overkomen.........

Frustraties van een zoogkoeien-boerin

Wij hebben zoogkoeien op de boerderij. Bij melkkoeien worden moeder en kind vrij direct na de geboorte gescheiden, omdat de moeder natuurlijk melk moet geven aan de boer en nìet aan het kalf. Bij ons blijven moeder en kind juist bij elkaar, en 'zoogt' de moeder het kalf, vandaar de naam zoogkoeien.

Pas op een leeftijd van 8 tot 9 maanden worden moeder en kalf gescheiden. En als het kalf een meisje is en de omstandigheden daar, kan de scheiding ook nog wel eens later zijn. In ieder geval pas als het kalf groot genoeg is om zelf zijn kostje bij elkaar te scharrelen.

Nu gaat dat zogen in principe vanzelf, het is de natuur zo gezegd. Maar bij ongeveer 5% gaat het niet vanzelf. Ik weet niet wat er echt in de natuur zou zijn gebeurd met deze kalveren, maar een boerderij is eerder cultuur dan natuur dus de 'survival of the fittest' gaat hier niet helemaal op; wij willen graag dat elk kalfje uit kan groeien tot een mooie, sterke koe.

Maar in de afgelopen maand kregen wij juist die 5% probleemgevallen op ons dak: Claudia met pijnlijke uiers waardoor het kalfje niet bij haar mag drinken, stresskip Cobalt die er helemaal niets van begrijpt en denkt: 'als ik dat rare springwezen maar gewoon negeer, zal ze toch vanzelf wel weer eens verdwijnen?', gekke Baccara die zelf ook niet bij haar mama kon drinken weet natuurlijk helemaal niet dat je als moeder lief moet zijn tegen je kalfje, en Carmen waar de uier in volle toestand zo'n rare vorm kreeg dat haar kalfje wel een kunstenaar moest zijn om er direct melk uit te krijgen......... en dan natuurlijk Frommel die in de buik zo opgefrommeld zat dat hij een paar dagen nodig had om zich te ontvouwen en die nu alleen nog een beetje scheef tongetje heeft waardoor hij net niet genoeg bij mama kan krijgen en voor de gezelligheid nog wat litertjes van mij krijgt.

Dat ging een hele tijd goed; de kalfjes dronken leuk en de moeders raakten steeds meer gewend aan die mormels die bèèèh bèèèh zeiden. Totdat de geboortegolf door ging en er wat groepjes gevormd moesten worden om in de grote stal samen een hok te bevolken.

Baccara en haar kindje werden voor zijn veiligheid maar gescheiden, de hoop op moederliefde hebben we opgegeven. Dus zij kon gezellig samen met Cobalt en haar dochter en Carmen met haar zoon (en Touraine met dochter die een voorbeeldig setje vormen) een hok in de grote stal krijgen.

Tot zover geen frustratie van mijn kant.

Tot vanmorgen! Wat wil het geval? Baccara is erachter gekomen dat dat meisje dat elke dag hun hok binnen stapt dat lekkere goedje heeft wat zij vroeger ook kreeg, en waar ze best meer van zou willen drinken (ook al is ze al groot). En tegelijkertijd is Cobalt zich gaan hechten aan haar dochter en mag het kalfje steeds meer melk bij haar drinken en krijgt de uier van Carmen weer normalere vormen. Met als gevolg dat ik met 2 volle flessen melk het hok binnen kom, zoonlief van Carmen verwaand zijn neusje optrekt en dochterlief van Cobalt het wel gezellig vind om wat aan de speen te sabbelen maar niet meer dan een litertje terwijl Baccara steeds probeert of er aan de achterkant van de fles niet ook een opening zit om melk uit te lebberen. Zoonlief springt er nieuwsgierig toch maar wat omheen waardoor dochter niet meer wil drinken met die drukte...... En Maaike dus stampvoetend boos op de natuur is! ('Kom op jongens, drink nou effe, ik heb die melk toch niet voor niets gemaakt, Baccara schei uit, doe normaal, ga weg!')

Maar gelukkig is daar altijd nog Frommel die vrolijk komt aanhuppelen en ondanks het feit dat hij al best heel goed bij mama kan drinken, altijd zorgt dat hij een gaatje in zijn buik overhoudt om mij blij te maken door de overgebleven melk op te drinken!

Lutgerdina en de olijke tweeling

Op de Lutgerdina, waar ik 3 jaar als maatje heb gevaren, had ik een schipper die vroeger bij de zeeverkenners heeft gezeten. Hij vertelde me eens dat zijn lol van de edele knoopkunst dààr ontstaan is. Nu moet je op een schip heel wat knopen maar de meesten knopen zijn bepaald: dat lijntje moet je op die kikker beleggen, om die twee touwen aan elkaar te fabriceren moet je een schootsteek gebruiken, om daar een lus in te krijgen moet je een paalsteek gebruiken........

Maar de Lugerdina heeft ook een heel ingenieuze loopplank om iedereen, met en zonder rolstoel, de mogelijkheid te bieden om aan land te gaan. In welke gekke haven dan ook, met welke waterstand dan ook. Je begrijpt; bij die loopplank daar moet echt creatief geknoopt worden, ik heb dus bij elkaar opgeteld over die drie jaar aardig wat tijd met mijn schipper zitten knopen (Als het water 2 uren aan het zakken is, moet de loopplank alweer aangepast worden....... )

Hier op de boerderij blijkt dat mijn ervaring op zeilschepen voornamelijk passen in de hokjes 'mooie herinneringen' en 'stoere verhalen' (die door mijn boer toch niet begrepen worden dus waar ik niet zo heel veel mee kan). Behalve de knoopkunsten!

Ik maak weinig paalsteken en schootsteken, er zijn ook geen kikkers te beleggen maar bij elke keizersnede mag ik de koe vastzetten met een slippende mastworp en voor de rest knoop ik gewoon alles aan elkaar wat ik aan elkaar wil hebben. Bezem van de steel gevallen? Mooie knoop erin en ik veeg alweer een jaar vrolijk verder. Felix die zijn wateremmer steeds omgooit met als gevolg een hoop derrie? Ik knoop de emmer in een zware autoband en voor de zekerheid knoop ik het hele gebeuren vast aan het hek zodat hij 'em ook niet weg kan duwen. Hekken waarvan de sluiting niet meer betrouwbaar is? Maaike knoopt wel.

De olijke tweeling die minimaal 2x per dag ontsnapt en steeds verder op ontdekkingsreis gaan? Een stang voor het voorhek geknoopt, zodanig dat moeder er nog wel goed kan eten maar dat de rakkers geen kans meer hebben om de wereld te ontdekken (ik was steeds bang dat we eens een telefoontje van het 3-sterren restaurant uit het dorp zouden krijgen met de mededeling dat de tweeling het duurste gerecht had besteld en als minderjarigen er wijn bij wilden drinken)

Dus kan ik zeggen: naast een hele mooie tijd en een paar fijne vrienden heeft de Lugerdina me een hele hoop handigheid opgeleverd!

Dank je wel skip!

Arme kippen......

Je zal maar kip zijn hier op de boerderij....... Dan heb je het zwaar: Er is overal wel wat lekkers te vinden maar je bent je leven nooit zeker.

Neem nou die aantrekkelijke bak onder het woonkamerraam; daar zitten de heerlijkste snoepjes in (de mensen schijnen het 'hondebrokken' te noemen, rare naam). Maar ja, ben je daar net lekker van aan het snoepen, komt er een monster aangerend dat blaft en met zijn staart zwaait. Wègwezen dus dan!

En die hoek achterin met dat gaas eromheen. Daar zit een deur in en die deur heeft tijden open gestaan. Nou, als rechtgeaarde kip ga je dan op onderzoek uit en ja hoor: Superlekkere planten! (schijnt 'bloemkool' te heten..... Daar kan je wel iets mee). Maar nadat we nog maar 1 van die planten hadden verorberd ging bàf de deur dicht. Stel je voor dat een van ons achter was gebleven...... Brrrrr wat een nachtmerrie!

Maar de laatste tijd word het helemaal een zooitje. Heb je je daar al de hele zomer elke dag een ei gelegd in de gereedschapskist, komen die gekken je ovale schat ineens niet meer halen! Jij blijft nog stug zitten, wel tot 8 uur 's avonds om het kado wat op temperatuur te houden, maar nee hoor: volgende ochtend mag je je ei kwijt bovenop een bevroren, uit elkaar gebarsten omelet-in-wording! En de mensen maar verontschuldigend roepen dat ze het zo druk hadden met alle nieuwe kalfjes. Ammehoela, alsof wij het niet druk hebben!

Maar de collegakip heeft het helemaal te erg; De hele zomer kan ze ongestoord haar eitjes kwijt achter de plank die het eerste hok beschutting geeft, staan er ineens monsters in dat hok! Ja en je bent toch gewend geraakt aan je eigen plekje hè, dus zomaar ergens anders heen is ook weer zo wat.

En nu valt dat grote monster nog wel mee; die staat van een afstandje naar het werk te kijken. (Niet dat je daardoor rustiger je ei kan droppen, maar ach, het is te overzien) Nee, dan dat kleine monster: dat moet persé dichtbij komen snuffelen en als je dan beleefd 'goedemorgen' tokkelt, springt het beest een meter de lucht in!

Pffffff, nee het leven van een kip hier op de boerderij is niet makkelijk!

Het enige geluk aan al die monsters binnen is toch wel dat er voor elk hok voer ligt, dus van de honger zullen wij niet omkomen!